Thuê osin, không tấm phải đóng bảo hiểm xã hội

Đây là thông báo do bà Tống Thị Minh, Vụ trưởng Vụ cần lao Tiền lương (bộ cần lao Thương binh và từng lớp) cho biết xung quanh những băn khoăn của dư luận về việc có hay không việc phải đóng bảo hiểm cho người giúp việc khi ngày 25/5 tới đây, nghị định số 27 của Chính phủ về quản lý lao động giúp việc gia đình chính thức có hiệu lực. Thuê ôsin, chủ nhà phải đóng bảo hiểm Bộ lao động, Thương binh và tầng lớp đang hoàn thiện dự thảo mà theo đó, cần lao giúp việc gia đình (ôsin) sẽ chính thức trở nên một nghề. Cụ thể, thảo luận với báo chí, bà Minh khẳng định, nghị định 27 không buộc chủ sử dụng phải đóng bảo hiểm từng lớp cho người cần lao. Việc đóng bảo hiểm xã hội hay không là phụ thuộc vào thỏa thuận của cả hai bên. Lao động giúp việc gia đình cũng không thuộc đối tượng tham dự bảo hiểm tầng lớp thắt vì đối tượng dự bảo hiểm từng lớp thắt là các cơ sở, đơn vị sử dụng từ 10 cần lao trở lên. Nếu có thỏa thuận thì dự chế độ bảo hiểm xã hội tình nguyện. Trường hợp không dự bảo hiểm xã hội thì trong giao kèo lao động cần phân biệt rẽ ròi đâu là khoản Tiền lương, đâu là khoản bảo hiểm xã hội trả cả vào lương. Nghề giúp việc - còn rất xa mới chuyên nghiệp Theo nghị định mới này, người dùng lao động và người giúp việc gia đình phải ký kết hiệp đồng cần lao, trong đó người lao động được nghỉ ít nhất 24 giờ liên tục mỗi tuần, được nghỉ 12 ngày phép nguyên lương mỗi năm và nghỉ lễ, Tết theo quy định. Người dùng cần lao song song có nghĩa vụ chi trả bảo hiểm từng lớp và bảo hiểm y tế cho người giúp việc gia đình như quy định của bộ Luật cần lao và không được phép trả lương thấp hơn mức lương tối thiểu vùng. Tuy nhiên, theo phần đông phần nhiều ý kiến thì sẽ còn rất lâu nữa, thị trường người giúp việc gia đình mới có thể phát triển chuyên nghiệp. Chị Nguyễn Ngọc Lan (người có hơn 10 năm làm việc cho một công ty chuyên đào tạo giúp việc) san sớt, đây là lĩnh vực có đặc thù riêng và những tiêu chí khó có thể định lượng. Đặc biệt, hiện nay nguồn cung lao động giúp việc khan hiếm. Người giúp việc cốt là ở nông thôn, trình độ văn hóa hạn chế. Các thỏa thuận công việc giữa hai bên chủ yếu bằng miệng. Chưa kể luôn có thiên hướng “giúp việc kiêu” vì họ luôn nghĩ nhiều người cần họ. Bà vàng anh (giám đốc văn phòng Heath Bridge Canada, đơn vị có nhiều nghiên cứu về giúp việc gia đình) phân tích, nhiều người trong chúng ta cọi nhẹ công việc giúp việc nên không ai để ý tới việc phải quản lý nó. Có thể thấy lương của người giúp việc tăng một cách chóng mặt theo từng tháng và nó sẽ tăng phụ thuộc vào nhu cầu của xã hội. Khi mặt bằng lương giúp việc thay đổi, việc tranh chấp, tìm lao động sẽ rất khó cho tầng lớp. Thực tế cho thấy, chưa kể phí tổn ăn, ở tại gia đình của chủ sử dụng, mức lương nhận được của cần lao giúp việc gia đình tăng từ khoảng 2 triệu đồng/tháng vào năm 2012 lên khoảng 3 triệu đồng/tháng vào năm 2013 và tăng lên khoảng 3,5- 4 triệu đồng/tháng vào năm 2014, trong khi chất lượng của người giúp việc tuồng như vẫn giậm chân tại chỗ. Một nghiên cứu do Tổ chức cần lao quốc tế (ILO) và Bộ lao động – Thương binh và từng lớp tiến hành năm 2011 cho thấy phần lớn người giúp việc gia đình ở Hà Nội và TP.HCM là đàn bà từ nông thôn. Hồ hết người giúp việc gia đình mới chỉ tốt nghiệp cấp hai và không được đào tạo để làm công việc này. Thiếu hướng dẫn, địa phương lúng túng dường như ai cũng thấy việc “thừa nhận thêm một nghề”, tầng lớp sẽ có lợi. Tuy nhiên để làm được thì từng lớp cần sự chuẩn bị. Theo bà Ngô Ngọc Anh, Giám đốc trọng điểm nghiên cứu Giới, gia đình và phát triển cộng đồng, sẽ có nhiều khó khăn khi triển khai nghị định này và cần thời gian dài để cả chủ dùng cần lao và người giúp việc gia đình có thói quen ký hiệp đồng cần lao và thương thuyết với nhau. Hiện nay trên 90% lao động giúp việc gia đình thỏa thuận bằng miệng, chưa có hợp đồng mẫu, chưa có hướng dẫn. Nghị định có đề nghị chủ sử dụng và người giúp việc sau khi ký giao kèo xong thì phải mang hiệp đồng ra phường để đăng ký. Tuy nhiên, tới nay các cán bộ cáng đáng cần lao tầng lớp tại phường, xã, thị trấn vẫn chưa biết nhiệm vụ của mình như thế nào, khi có tranh chấp lao động thì phải xử lý thế nào? trả lời về vấn đề mẫu hợp đồng, bà Tống Thị Minh cho rằng, sẽ không có mẫu hiệp đồng cần lao vì đây là thỏa thuận giữa hai bên. Bộ cần lao chỉ chỉ dẫn các điều khoản trong hiệp đồng như việc cung cấp thông tin giữa hai bên như thế nào, những việc nào trong quy định và những việc cấm như cấm bạc đãi, khuấy rối, hiếp dâm, giao việc không có trong hợp đồng, bổn phận đền bù của giúp việc gia đình và việc trừ lương từ chủ dùng… Về băn khoăn chưa có hướng dẫn việc tiếp thu các đăng ký hiệp đồng cần lao, đại diện bộ lao động cho biết, giờ ở xã, phường, thị trấn nào cũng đang có cán bộ làm mướn tác cần lao, thương binh và từng lớp. Các cán bộ này sẽ là người hấp thụ các hiệp đồng đăng ký, thu nhận các tố giác của người cần lao và vắng tình hình chung cho cấp trên nếu có đề nghị. Trong trường hợp có tranh chấp lao động thì người đứng ra xử lý tranh chấp là trọng tài cần lao cấp quận, huyện. Nếu tranh chấp không được xử lý nữa thì có thể kiện ra tòa. Được biết, ngoài việc tập huấn thể nghiệm cho chính quyền địa phương và cần lao giúp việc gia đình. Bộ cần lao sẽ xây dựng các tờ rơi tuyên truyền, sẽ phát hành cuốn sách cầm tay chỉ dẫn các cán bộ xã phường đảm đang vấn đề này. “Việt Nam đã hòa mình với các quốc gia khác, bắt đầu đưa ra những dụng cụ về pháp luật và chính trị để biến cam kết bảo vệ cần lao giúp việc gia đình thành hiện thực” – (bà Nelien Haspels, chuyên gia về giới của ILO (tổ chức cần lao quốc tế ) Châu Á – Thái Bình Dương). Thiên Lam